Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Nedir? Görevleri ve Tarihçesi

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (AKDTYK), Türkiye’nin kültürel, dilsel ve tarihsel mirasını korumak, araştırmak ve tanıtmak amacıyla kurulan bir devlet kurumudur. Bu kurum, özellikle Atatürk’ün kültür, dil ve tarih konusundaki görüşlerini yaşatmayı ve geliştirmeyi hedefler. 1983 yılında 2876 sayılı yasa ile kurulan AKDTYK, dört ana kuruluş altında faaliyet göstermektedir: Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi ve Atatürk Kültür Merkezi.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun Tarihçesi

AKDTYK, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün, Türk kültürünü, tarihini ve dilini araştırmaya yönelik mirasını devam ettirmek amacıyla kurulmuştur. Atatürk’ün “Ulusların köklerini bilmesi ve kültür mirasını koruması gerekliliği” düşüncesine dayalı olarak hayata geçirilen bu kurum, özellikle Atatürk’ün bizzat kurduğu Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu’nu da bünyesinde barındırır.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun Görevleri ve Amaçları

AKDTYK’nın görevleri, Türk kültürünün, dilinin ve tarihinin derinlemesine araştırılması, bilimsel yayınların teşvik edilmesi ve geniş kitlelere ulaşması için gerekli çalışmaları yapmaktır. Ayrıca kurum, uluslararası düzeyde Türk kültürünü tanıtmayı hedeflemektedir. AKDTYK’nın ana görevleri şu şekildedir:

1. Türk Dilinin Araştırılması ve Geliştirilmesi: Türk Dil Kurumu (TDK) aracılığıyla Türk dilinin yapısı, kökeni, lehçeleri ve diğer dünya dilleri ile ilişkisini araştırır. Türk dilinin sadeleştirilmesi ve korunması amacıyla kelime çalışmaları yapar ve güncel sözlükler yayınlar.
2. Türk Tarihinin İncelenmesi ve Yaygınlaştırılması: Türk Tarih Kurumu (TTK) aracılığıyla Türk tarihi ile ilgili araştırmalar yapar, bilimsel kongreler düzenler ve yayınlar üretir. Osmanlı arşivleri, Selçuklu dönemi belgeleri ve diğer tarihi kaynaklar üzerinde incelemeler gerçekleştirir.
3. Atatürk’ün Görüşlerinin ve Eserlerinin Tanıtımı: Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM) aracılığıyla Atatürk’ün hayatı, fikirleri ve eserleri üzerinde çalışmalar yapar, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş dönemi ve inkılaplar hakkında akademik eserler yayınlar.
4. Türk Kültürünün Korunması ve Yaygınlaştırılması: Atatürk Kültür Merkezi (AKM) aracılığıyla Türk kültürünü yaşatma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunur. Geleneksel Türk sanatları, edebiyatı, mimarisi gibi konular üzerine çalışmalar yapar.

Kurumun Alt Kuruluşları

1. Türk Dil Kurumu (TDK)

Türk dilinin tarihsel gelişimini ve yapısını inceleyen TDK, Atatürk’ün dil devrimi çerçevesinde kurduğu bir kurumdur. Türkçenin geliştirilmesi, yabancı kelimelerden arındırılması ve sadeleştirilmesi için sözlük çalışmaları ve bilimsel araştırmalar yürütür.

2. Türk Tarih Kurumu (TTK)

Türk tarihi üzerine araştırmalar yapan TTK, 1931’de Atatürk’ün isteğiyle kurulmuştur. TTK, Türklerin tarih sahnesine çıktığı ilk dönemlerden günümüze kadar geniş bir yelpazede çalışmalar yaparak kitaplar, makaleler ve araştırmalar yayınlar.

3. Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM)

ATAM, Atatürk’ün düşünceleri ve inkılapları üzerine yoğunlaşır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve Atatürk dönemi inkılapları hakkında ayrıntılı çalışmalar yapar. Ayrıca, Atatürk’ün mirasını yeni nesillere aktarmak için eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunur.

4. Atatürk Kültür Merkezi (AKM)

AKM, Türk kültürünün korunması, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda çalışmalar yürütür. Geleneksel Türk sanatları, müzik, mimarlık gibi kültürel alanlarda araştırmalar yapar ve bu alanda toplumun bilinçlendirilmesine yönelik projeler üretir.

Kurumun Günümüzdeki Rolü

AKDTYK, dijitalleşmenin arttığı günümüzde, Türk kültür, dil ve tarihine dair zengin bilgi kaynaklarını dijital ortama taşıyarak geniş kitlelere ulaştırmaktadır. Türk tarihini, kültürünü ve dilini yurt dışında tanıtmak için çeşitli etkinlikler düzenlemekte ve yayınlar yapmaktadır. Ayrıca, kültürel mirasın korunması için akademik araştırmaların yanında toplumun her kesimine hitap eden çalışmalar yürütmektedir.

Kurumun Uluslararası İşbirlikleri

AKDTYK, Türk kültür ve tarihini dünya genelinde tanıtmak amacıyla çeşitli uluslararası işbirlikleri yapmaktadır. UNESCO gibi uluslararası kurumlarla ortak projelere imza atarak, Türkiye’nin kültürel mirasının dünya kültürü içindeki yerini güçlendirmeye çalışır. Ayrıca, yabancı akademisyenler ve araştırmacılar ile yapılan ortak çalışmalar sayesinde Türk kültürü ve tarihi hakkında global bir farkındalık oluşturur.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’nun amacı nedir?
AKDTYK, Türk kültürünün, dilinin ve tarihinin korunması, araştırılması ve tanıtılması amacıyla faaliyet gösterir.

2. AKDTYK bünyesinde hangi kurumlar bulunur?
Kurum, Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi ve Atatürk Kültür Merkezi olmak üzere dört ana kuruluşu içerir.

3. Türk Dil Kurumu’nun görevi nedir?
Türk Dil Kurumu, Türk dilinin sadeleştirilmesi, geliştirilmesi ve korunması amacıyla kelime çalışmaları yapar, sözlükler yayınlar ve dil araştırmaları yürütür.

4. AKDTYK’nin yurt dışındaki çalışmaları nelerdir?
AKDTYK, UNESCO gibi uluslararası kurumlarla işbirliği yaparak Türk kültür ve tarihinin dünya çapında tanıtılmasını sağlar. Yabancı akademisyenlerle ortak projeler yürüterek kültürel mirasın evrensel tanıtımını yapar.

5. AKDTYK hangi yıl kuruldu?
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 1983 yılında 2876 sayılı yasa ile kurulmuştur.